Na twee weken meegelezen te hebben met de grootste miserie, is het nu hoog tijd voor iets luchtigs. De aidsproblematiek en de onderdrukking van de vrouw in Afghanistan, ik heb het elke dag met mij meegedragen, eerlijk waar. Nu is het tijd om Gandhi te ontdekken. Minder problemen, minder geweld, minder,…. Dat hoop ik althans. Want Gandhi is een man die aids kan hebben, een vrouw kan onderdrukken,… Ik zal wel zien…
Focusvraag
Wat heeft Gandhi verwezenlijkt/betekent voor India en eventueel voor andere landen?
Trailer
Hieronder kun je de trailer van de film bekijken.
Mohandas K. Gandhi
Hij werd geboren op 2 oktober 1869 in New Dehli, Indian, en was politicus en jurist. Zijn bijnamen zijn mahatma en bapu (zie later). Hij studeerde rechten in Engeland. Daarna ging hij naar Zuid-Afrika waar hij zich inzette voor de Indiase onderdrukking daar. Toen hij terugkeerde naar India, werd hij leider van de onafhankelijkheidsbeweging. Hij zette zich ook in voor de interne strijd in India tussen hindoes en moslims. In 1948 werd hij in zijn geboortestad neergeschoten door een extremistische hindoe. Gandhi kan gezien worden als de vader van India zoals wij die vandaag kennen. Zijn moto was actieve geweldloosheid.
Hieronder volgen quotes over Gandhi toen hij overleed van twee prominenten:
Marshall: Mahatma Gandhi verwoordde het geweten van de mensheid. Een man die deemoed en de simpele waarheid machtiger maakte dan wereldrijken.
Einstein: volgende generaties zullen amper geloven dat zo’n man ooit werkelijk hier op aarde heeft geleefd.
Deel 1: Zuid-Afrika
Zoals de naam al doet vermoeden, ligt Zuid-Afrika in het meest zuidelijke punt van het Afrikaanse continent.
Na de boerenoorlogen in Zuid-Afrika waren de boeren sterk verarmd en waren ze vaak alles kwijt. Plots moesten ze op zoek gaan naar werk en inkomsten. Ze moesten op de arbeidsmarkt concurreren met zwarten en kleurlingen. Die bevolkingsgroepen konden ze enkel zien als knechten.
De zwarte bevolking had gehoopt dat ze na de nederlaag van de boeren meer rechten zouden krijgen, maar het tegenovergestelde gebeurde. De politiek spitste zich snel toe op de tegenstelling zwart-blank. De regering probeerde a.d.h.v. maatregelen de positie van de blanken te herstellen (bv. geen stakingsrecht voor zwarten, geschoolde arbeid werd gereserveerd voor blanken,…). In 1913 verscheen er zelfs een wet waarin stond dat de zwarte bevolking slechts 7% van het grondgebied kregen.
De blanke dominantie ging steeds verder. Aan het einde van de jaren ’40 en doorheen de jaren ’50 ging ook het zogenaamde “apartheid” van kracht. Dat waren tientallen wetten waarin de zwarten steeds meer onderdrukt werden.
In 1962 werd Mandela aangehouden, o.a. op beschuldiging van het aansporen tot staking. In 1964 werd Mandela samen met zeven andere veroordeeld tot levenslang. Hij werd vastgehouden op de Robbeneiland waar hij uitgroeide tot een het symbool van het zwarte verzet tegen de apartheid.
De Zuid-Afrikaanse regering driegde met gevangenisstraffen voor mensen die zich verzetten tegen de apartheid, maar dat hielp niet. Het verzet nam toe. Zelfs de kerk noemde de apartheid antichristelijk. Er waren zelfs blanken die zich verzetten.
In de jaren ’80 nam de internationale druk om hem vrij te laten toe. Na lange onderhandelingen werd hij door president Frederik Willem de Klerk in vrijheid gesteld in 1990. Het ANC werd gelegaliseerd en Mandela voerde onderhandelingen met de Klerk over de totale afschaffing van de apartheid.
Mandela kreeg voor zijn strijd voor prijzen en onderscheidingen, o.a. de Nobelprijs voor de vrede in 1993 die hij moest delen met president de Klerk. Tijdens de verkiezingen van mei 1994 boekte het ANC een overwinning. Nelson Mandela werd de president van Zuid-Afrika.
Gandhi in Zuid-Afrika
1893. Gandhi zat op de trein in Zuid-Afrika. Enkele medewerkers van de treinmaatschappij wezen hem erop dat er geen kleurlingen thuishoren in de eerste klasse. Hij had wel een ticket. Hij verdedigde als advocaat de belangen van een Indiaas bedrijf. Maar er zijn geen gekleurde advocaten in Zuid-Afrika.
Gandhi: “Ik ben in Londen beëdigd en sta als advocaat geregistreerd. Kortom, ik ben advocaat. En aangezien ik in uw ogen “gekleurd” ben, is er hier tenminste één gekleurde advocaat. “
Medewerker op de trein: “Wat een wijsheid. Naar derde klasse, of je vliegt uit de trein.”
De discussie bleef duren en Gandhi werd aan de volgende halte uit de trein gezet.
Gandhi kan niet vatten wat er allemaal aan de hand is in Zuid-Afrika. “We moeten hiertegen vechten. We zijn allen kinderen van God. Ik schrijf naar de pers, hier en in Engeland. Ik ga naar de rechter.”
Gandhi werd lid van de Indiase Congrespartij van Zuid-Afrika. Hij liet een artikel schrijven door een Engelse journalist. Hij riep hiermee op om samen te komen om hun recht op te eisen om als gelijke burgers behandeld te worden. Gandhi was niet op strijd uit, want hij weet dat Zuid-Afrika een sterke macht is. Hij kan het recht alleen maar opeisen door vreedzame middelen in te zetten. Het eerste wat hij wou om het recht te geschieden, was het afschaffen van het pasje om een onderscheid te maken tussen verschillende rassen. Op de eerste vreedzame optocht kwamen slecht een honderdtal mensen op. Gandhi verwachtte er duizend. Men riep bij de eerste optocht op om de pasjes te verbranden. Maar toen kwam de oproerpolitie tussen. “Deze pasjes zijn staatseigendom! De eerste die het waagt een pasje in brand te steken, wordt gearresteerd.” Een van de medeorganisatoren gooide zijn pasje in het vuur. Gandhi verzamelde enkele pasjes in een doos en begon ze een voor een in het vuur te gooien. De politie kwam tussen, maar Gandhi ging gewoon door en werd geslagen.
Hieronder vind je een fragment uit de film van zijn eerste betoging:
Gandhi komt ondertussen in contact met Charlie Andrews. Dat is een geestelijke die Gandhi wilt steunen wat hij doet. Dit zegt Gandhi tegen hem:
“Slaat iemand u op uw wang, keer hem ook de andere toe.” Gandhi: “Dat is niet figuurlijk bedoeld. Ik geloof dat Jezus bedoelt dat je moed moet tonen. Je incasseert klappen en slaat niet terug, maar je zwicht ook niet. Als je dat doet, roept dat iets in een mens op. Iets waardoor zijn haat afneemt en zijn respect toeneemt.”
In Zuid-Afrika moest elke neger of kleurling een pasje altijd bij de hand hebben. Dit stond beschreven in de pasjeswetten. De bedoeling van deze wetten was de bewegingsvrijheid van de negers en de kleurlingen te beperken. Het maakte deel uit van het apartheidssysteem.
De pasjeswet werd gewijzigd. Van elke Indiër wordt de vingerafdruk genomen. Alleen een christelijk huwelijk wordt erkend. Een politieagent die het onderkomen van een Indiër passeert mag binnengaan en vragen om de pas van elke vrouw die er woont. “Deze wet maakt onze vrouwen en moeders tot hoeren en iedere man hier tot bastaard” zei Gandhi in zijn toespraak.
Zijn volledige toespraak vind je in het filmpje hieronder:
Gandhi opent een soort van commune, ashram. Dat betekent gemeenschap, maar ook dorp of wereld. “De Gita, de Koran, de Bijbel. Het gaat om simpele dingen. Heb uw naaste lief als uzelf. Het is geen spiritualisme of nationalisme. We verzetten ons tegen het idee dat mensen niet samen kunnen leven. Ook al ben je alleen, de waarheid blijft de waarheid. Hier zijn geen onaanraakbare.”
Ondanks zijn vreedzame bedoelingen, werd Gandhi voor het eerst in de cel gestoken. In de kerk zijn vriend, Charlie Andrews, het volgende: “Misschien zijn sommigen van u blij dat Gandhi gevangen zit. Maar ik vraag u alleen hier in dit huis van Gods te erkennen dat we getuige zijn van iets nieuws, iets zo onverwachts en ongewoons, dat de regering radeloos is. Gandhi heeft ons gedwongen onszelf vragen te stellen. Voor ons christenen zijn die vragen moeilijk te beantwoorden. Hoe gaan we om met mensen die een onrechtvaardige wet trotseren en die niet vechten, maar ook niet gehoorzamen? “ Vele parochianen verlieten de kerk.
Tijdens zijn verblijf in het gevang werd Gandhi bij generaal Smuts geroepen. De generaal stelde voor om het parlement de adviseren de nieuwe pasjeswet in te trekken. Smuts wil eerst een koninklijke commissie de wet van naderbij laten onderzoeken. Zij zouden dan ook adviseren de wet te herroepen. Maar ze kunnen ook adviseren de immigratie van Indiërs te beperken of zelfs stop te zetten. “Immigratie is voor ons nooit een punt van strijd geweest. Het zou fout zijn om het nu tot een punt van strijd te maken nu onze positie gunstig is.” Zei Gandhi.
Smuts zei het volgende: “Ik geef orders alle gevangenen binnen een dag vrij te laten. Uzelf bent nu per direct vrij.”
Deel 2: India
India is een land in Zuid-Azië en heeft meer dan één miljard inwoners.
Brits-Indië was een van de eerste kolonies waar nationalisme ontstond, dit zou later een voorbeeld voor anderen landen zijn. Brits-Indië was een enorm land met honderden miljoenen inwoners, ook was Brits-Indië rijk aan grondstoffen. India was dus erg belangrijk voor Engeland maar dat niet alleen was reden om India te koloniseren en voor lange tijd te besturen.
Veel Engelsen dachten namelijk dat als zij uit Brits-Indië weg zouden gaan dat het land dan onmiddellijk in een strijd tussen moslims en hindoes zou raken.
Gandhi in India
In 1915 keerde Gandhi terug naar India. In Bombay werd hij warm onthaald door honderden militairen en burgers. Voor het eerst in 200 jaar zien de Indiërs in Gandhi iemand die met de Britten de spot drijft.
Gandhi weet nog niet onmiddellijk wat hem te doen staat in India. Hij wil het land eerst beter leren kennen voor hij echt kan helpen. Ten slotte is hij jarenlang niet meer in zijn land geweest. Hij maakt vele reizen en ontdekt India.
Bijeenkomst Congrespartij (twee leden spreken het volk toe)
Mr. Jinnah (lid Congrespartij): “Ze vroegen ons om tolerantie. Ze vroegen ons om geduld. Sommigen hebben daaraan gehoor gegeven, anderen niet. Hun oorlog is voorbij. Degenen die de oorlog ondersteunden en degenen die dat weigerden moeten nu hun meningsverschillen vergeten. Nu komen de Britten er niet meer onderuit. India eist onafhankelijkheid!”
Gandhi: “Sinds ik terug ben uit Zuid-Afrika, heb ik veel door India gereisd. En ik weet dat ik nog jaren door zou kunnen reizen en toch maar een klein deel zou kunnen zien. Maar ik weet wel dat wij hier zeggen het volk in India totaal niet raakt. Hier spreken we elkaar toe en misschien wijdt de Engelse pers enkele regels aan ons. Maar we bereiken hiermee het volk van India niet. Voor hen is politiek brood en zout. Ze zijn analfabeet, maar niet blind. Waarom zouden ze rijke, machtige heren trouw betuigen die de rol van de Britten willen overnemen in naam van de vrijheid? Dit congres beweert dat het India vertegenwoordigt. M’n broeders. India, dat zijn 700 000 dorpen. Niet een paar honderd juristen in Delhi en Bombay. Zolang wijzelf niet op het land werken met de miljoenen die dagelijks in de hete zon zwoegen, kunnen wij India niet vertegenwoordigen. Noch zullen we ooit tegen de Britten kunnen vechten als één natie.”
De Britse onderdrukking
Jarenlang hebben de Britse landheren de boeren opgedragen indigo te verbouwen om stoffen te weven. Ze namen altijd een deel van de oogst als pacht. De landheren hebben het pacht verhoogd, mishandeling, onwettige belastingen, dwangarbeid. Zelfs water werd geweigerd. Ondertussen koopt iedereen stoffen uit Engeland. Niemand wilt de indigo van de boeren hebben. De boeren moesten alles verkopen en de politie nam de rest in beslag. Er is zelfs geen voedsel meer. Gandhi werd hierdoor een internationale held. “een eenzame man, slechts gewapend met oprechtheid en een wandelstok tegen het Britse rijk” kopte internationale kranten.
De Indiërs willen het volgende: verlaging van het pacht. De vrijheid om te verbouwen wat ze zelf willen. En een klachtencommissie waarin ook Indiërs zitting zullen hebben.
Populariteit stijgt door gevangenisstraf
Gandhi wordt ondertussen opnieuw gearresteerd. Rondom het gebouw waar hij vastgehouden wordt, betogen honderden mensen. Sindsdien krijgt hij de naam “bapu”, “vader” in het Nederlands of “mahatma”, wat “grote ziel” betekent. Gandhi vraagt aan Charlie, die hem gaande weg steunde, het land te verlaten. Gandhi wil laten zien dat Indiërs alleen de strijd ook aan kunnen. Charlie krijgt wel nog een telegram mee die hij moet verspreiden. Daarin staat het tijdstip van de hoorzitting.
Door de telegram zit de zaal vol journalisten en burgers. Het Britse leger is er niet op tijd geraakt. Gandhi krijgt van de rechter het bevel de provincie te verlaten omdat hij de orde verstoord. Hij wordt vrijgelaten tot het definitieve vonnis. Zijn heldhaftige gedrag in de rechtszaal laat een grote indruk na.
“Ons verzet moet actief en provocerend zijn”
Gandhi roept 6 april uit tot een dag van gebed en vasten (niet werken, geen bussen, treinen,… het land wordt plat gelegd). Nadat de bevolking het land op 6 april inderdaad plat legt, word Gandhi opnieuw gearresteerd. Sinds zijn aanhouding zijn er rellen. Er zijn ook tal van Engelse burgers gedood. Ook de Indiase bevolking wordt hard aangepakt. De regering is radeloos. Ze hebben meer bang van terrorisme dan van Gandhi, want hij wordt vrijgelaten mits hij zich uitspreekt voor geweldloosheid, maar hij heeft eigenlijk nooit over iets anders gesproken.
Een laffe daad
Tijdens een speech van één van de kompanen van Gandhi, waar hij nog eens opriep tot geweldloosheid, omsingelde het Britse leger de luisteraars. Mannen, vrouwen en kinderen, allemaal zaten ze als ratten in een val. Volledig omsingeld. Ze konden geen weg meer uit. Het Britse leger opende het vuur en begint in het wilde weg genadeloos te schieten. 1516 doden en gewonden…
De generaal die de opdracht gaf voor deze laffe operatie zei het volgende: “Ik wilde een voorbeeld stellen dat z’n effect zou hebben in heel India. Als ik gebruik kon maken van pantserwagens, had ik waarschijnlijk voor machinegeweren gekozen.” De Britse regering en de bevolking verwerpt de achterliggende motieven achter het bloedbad.
India is nog niet klaar voor onafhankelijkheid
De partij van Gandhi vergadert met de Britse overheersers. “U moet beseffen dat het nu niet meer gaat om wetten en dat het gedaan moet zijn om meester te spelen in andermans huis. Ondanks uw goede bedoelingen moet u ons vernederen om ons te bedwingen.” Volgens de Britten zou zonder hun hulp het land achterblijven in chaos. Gandhi blijft bij zijn standpunt: vreedzaam, geweldloze non-coöperatie. “Uiteindelijk zult u vertrekken.”
“Om onafhankelijkheid te krijgen, moeten wij die waardig zijn. Er moet altijd eenheid zijn tussen hindoes en moslims. Geen Indiër mag behandeld worden zoals de Britten ons behandelen. We moeten onaanraakbaarheid uit ons hart en leven bannen. En we moeten de Britten het hoofd bieden.”
Tijdens een vreedzame betoging ontstond er een discussie tussen twee agenten en een aantal achtergebleven betogers. Toen de betogers met de stok kregen, kwamen de andere betogers te hulp. De agenten vluchtten naar het politiekantoor. Maar de politieagenten moesten zich uiteindelijk over geven. Ze werden gedood. Na dit incident wil Gandhi de campagne stopzetten. Want hij blijft bij zijn principe, hij wil geen vrijheid door moord of bloedvergieten. Hij schaamt zich diep voor wat er gebeurd is.
Hongerstaking en nieuwe arrestatie
Na het incident gaat Gandhi in hongerstaking. Dit doet hij als boetedoening. Hij zal pas stoppen met zijn hongerstaking als al de betogingen gestopt zijn. Na een tijd stoppen de betogingen. De mensen bidden zodat Gandhi zou stoppen met zijn hongerstaking. De mensen delen kransen uit aan politieagenten én aan Britse soldaten.
Van non-coöperatie was er na zijn hongerstaking geen sprake meer, toch werd hij opnieuw gearresteerd.
Openbare aanklager: “Non-coöperatie heeft als doel de regering omver te werpen. Gezagsondermijning is ons credo. We schenken geen genade en mogen geen genade verwachten.”
Rechter: “Ontkent u dat dit van uw hand is?”
Gandhi: “Nee. Ik zal u tijd besparen en ik verklaar onder ede dat non-coöperatie met het kwaad een plicht is. Het Britse gezag is een kwaad.
Rechter: “Ik neem aan dat u uw eigen verdediging voert?”
Gandhi: “Ik heb geen verdediging, ik ben schuldig. Als u echt gelooft in uw rechtssysteem moet u me tot de zwaarste straf veroordelen.”
Rechter: “U bent anders dan ieder ander die ik heb moeten berechten, of zal berechten. Desondanks moet ik u veroordelen tot zes jaar gevangenisstraf.”
Tijdens zijn arrestatie zei hij het volgende: “We zijn nog niet toe aan onafhankelijkheid. Als ik de cel in ga, is dat wellicht het beste protest.”
Er wordt veel zout opgehaald en overal verkocht. De Britten worden belachelijk gemaakt. De Britse regering in Londen geeft de opdracht dit te stoppen. Iedereen die iets te maken heeft met het zout moet aangepakt worden. Honderdduizenden worden opgepakt, maar ze blijven doorgaan. De bevolking blijft Gandhi trouw, want er wordt geen geweld gebruikt. De Britse overheersers willen net wel geweld en kiezen er daarom voor om Gandhi te arresteren.
De Britse overheersers beletten de zoutfabrieksmedewerkers de toegang tot de zoutfabriek. Zij aan zijn proberen ze de fabriek toch binnen te geraken, maar ze worden neergeslagen. Maar toch blijven ze geen geweld terug te gebruiken.
De aanloop naar onafhankelijkheid en WO II
De volharding van de bevolking wordt aanzien met grote ogen. Het einde van de Britse overheersing is nabij. Gandhi wordt uitgenodigd op een rondetafelconferentie in Londen waar er gesproken zal worden over een mogelijk onafhankelijk India. De onafhankelijkheid komt er zeker, de vraag is alleen wanneer en hoe.
1939, de Tweede Wereldoorlog staat voor de deur. Engeland drijft zijn aandacht ook te moeten vestigen op Europa, waardoor de onafhankelijkheid uitgesteld zal moeten worden. Gandhi schrijft een brief naar Hitler.
Dear friend,
Friends have been urging me to write to you for the sake of humanity. But I have resisted their request, because of the feeling that any letter from me would be an impertinence. Something tells me that I must not calculate and that I must make my appeal for whatever it may be worth.
It is quite clear that you are today the one person in the world who can prevent a war which may reduce humanity to a savage state. Must you pay that price for an object however worthy it may appear to you to be? Will you listen to the appeal of one who has deliberately shunned the method of war not without considerable success? Any way I anticipate your forgiveness, if I have erred in writing to you.
I remain,
Your sincere friend
Quit India
Gandhi wou de Britten alleen steunen als het doel van de oorlog, vrijheid, ook in India zou worden waargemaakt. In zijn resolutie “Quit India” werd expliciet gevraagd aan de Britten om het land te verlaten. Het land werd ondertussen onrustig en er was veel geweld. Gandhi en heel zijn partij werden gearresteerd en twee jaar vastgehouden in het Aga Khan Paleis.
De laatste lootjes
Koning George komt ondertussen India om de gesprekken te starten over de onafhankelijkheid van India. Jinnah maakt zich zorgen over de slavernij van de moslims. De Britse heerschappij mag niet vervangen worden door de hindoes. Volgens Gandhi moet hij zich geen zorgen maken: “Moslims en hindoes zijn het linker- en rechteroog van India. Niemand is heerser, niemand is slaaf.” Jinnah wil gebieden waar moslims een meerderheid zijn toekennen aan Pakistan. De rest zal bij India horen.
Hindoes vs moslims + hongerstaking
De huidige landsgrenzen werden gevormd. De onderverdeling van het vroegere India zorgde voor een ware volksverhuizing. Doordat vele dorpen en steden een gemengde bevolking hadden, onstond er veel geweld. De moslimgebieden werden bijgevoegd bij Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh en Birma.
Gandhi kon niet tegen het geweld en ging opnieuw in hongerstaking. Dat hielp, want de opstoten tussen hindoes en moslims stopte. In de periode van geweld vielen er waarschijnlijk meer dan 5000 doden.
Dood
Gandhi werd neergeschoten net voor zijn gebed. Honderden mensen volgden hem om samen met hem te gaan bidden. Een man, een radicale hindoe, opende het vuur en schoot enkele keren ter hoogte van de borststreek.
Één dag later vond zijn begrafenis al plaats. Duizenden mensen stonden langs de kant mee te kijken. Commentator: dit is een massaal eerbetoon aan een man die stierf zoals hij leefde. Een eenvoudig man, zonder geld, zonder bezittingen en zonder officiële titel of ambt. Mahatma Gandhi was geen legerleider of heerser over een grote rijk. Hij was geen groot wetenschapper of kunstenaar. Maar hoogwaardigheidsbekleders uit de hele wereld betonen hier eer aan deze kleine bruine man in z’n lendendoek die zijn land naar de vrijheid leidde.
Om te onthouden
Als ik wanhoop, denk ik eraan dat in de geschiedenis waarheid en liefde altijd hebben gezegevierd. Er zijn tirannen geweest en een tijd lijken ze onoverwinnelijk. Maar uiteindelijk komen ze altijd ten val. Denk eraan. Altijd.
Bronvermelding
Film: Gandhi
Documentaire: Gandhi
Encarta: Gandhi
Encarta: India
Encarta: Brits-Indië
Encarta: Jinnah
Encarta: Zuid-Afrika
Encarta: apartheid
www.wikipedia.org (Gandhi, Jinnah, India en Brits-Indië)
www.youtube.com
www.aardling.com
